عاقبت این نهضت ضد امریکایی …
خبر سلب تابعیت از شیخ عیسی قاسم یکی از رهبران اصلی و سردمدار شیعه قیام و نهضت مردم بحرین بهانه ای شد تا به بررسی اجمالی این نهضت و اینده احتمالی آن بپردازیم .
خبر سلب تابعیت از شیخ عیسی قاسم یکی از رهبران اصلی و سردمدار شیعه قیام و نهضت مردم بحرین بهانه ای شد تا به بررسی اجمالی این نهضت و اینده احتمالی آن بپردازیم .
نهضت ها در پی اهداف مختلفی شکل می گیرند اما آنچه که در برهه های مختلف تاریخی به عنوان نهضت از آن یاد شده است، جنبش و حرکتی است در جهت اصلاح و یا تغییر وضع موجود و رسیدن به وضع مطلوب که این جنبش ها در قالب مخالفت با سیاست های حاکمیت فعلی شکل می گیرد. آنچه که یک نهضت را از یک شورش و یا یک اغتشاش جدا میکند هدف اصلاحی و سازنده آن است.
برای آنکه بفهمیم یک حرکت و یا یک نهضت چه ماهیتی دارد باید به موارد ذیل توجه کنیم:
• باید دید چه علل و عواملی سبب شکل گیری این نهضت شده است؟
• اهداف آن نهضت چیست ؟ و چه میخواهند؟
• عناصر آن نهضت نیروهای، برپا کننده آن، چه افراد و گروه هایی هستند؟
• محتوای آن نهضت که برگرفته از شعار ها و رفتار های آنها در طی شکل گیری آن مشاهده می شود چیست؟
نهضت مردمی بحرین همزمان با شکل گیری موج بیداری های اسلامی در جهان عرب شکل گرفت.
اصلی ترین علت آن نظام حاکم بر بحرین است. حاکمیت بحرین نه یک حاکمیت بومی بلکه از اقلیت سنی مذهب مهاجری هستند که در پی اختلافات مذهبی با قبیله بنی کعب در زمان ریاست شیخ نصرالله خان بر بحرین از کویت وارد بحرین شدند.
یک حکومت به شدت استبدادی که در آن پادشاه بحرین حرف اول و اخر را می زند. این پادشاه است که قانون را تعریف و تعیین می کند.و حتی نخست وزیر و اعضای کابینه را هم او مشخص می کند.
آل خلیفه در کنف حمایت آل سعود و حامی و کارگزار آمریکا محسوب می شود.
همانطور که گفته شد اصلی ترین علت شکل گیری این نهضت وجود حاکمیتی این چنین مستبد و نا مشروع است.
محتوای این نهضت یک محتوای دینی و اسلامی است چراکه عناصر تشکیل دهنده این حرکت مردمی عمدتا از جریان های اسلام گرا با محوریت تشیع هستند و می توان گفت باقی جریان ها از جمله جریان های اهل تسنن و گروه های با تفکر لیبرال و دموکرات در کنار جریان اسلام گرای شیعی به پا خواسته اند.
آنچه از این شواهد بر می آید این است که نهضت مردم بحرین یک نهضت دینی و ضد استکباری است.
بنابراین نهضت مردم بحرین همچون نهضت ایران اسلامی که منجر به سرنگونی حکومت وابسته پهلوی گردید در زمره نهضت های دینی و انقلاب های با رنگ و بوی فرهنگی جای می گیرد و شاید بهتر است با سنجه های متریالیستی و یا دیگر معیار های غیر دینی مورد بررسی قرار نگیرد.
نظام آل خلیفه هم مانند نظام سرنگون شده پهلوی دچار یک خطای اساسی شد. حاکمیت مستبد محمد رضا پهلوی با این انگاره که اگر امام خمینی(ره)، رهبر نهضت اسلامی در ایران، را از مردم جدا کند سبب سرکوب و خاموشی شعله نهضت مردم می شود امام را از مردم دور کرد و او را سال ها در تبعید نگه داشت.
اما انقلاب اسلامی ۱۵ سال بعد به نتیجه رسید. آری شاه ۱۵ سال توانست در به سرانجام رسیدن این قیام تاخیر بیندازد اما در این مدت جنبش مردمی ایران پخته تر شد و این بار در سال ۱۳۵۷ با نیرویی شکست ناپذیر به جنگ نظام سلطه رفت.اینها در حالی است که امام و امتش تقریبا از هر گونه حامی بین المللی و نمونه و الگوی پیروز شده محروم بودند اما امروز نهضت مردمی بحرین نمونه ای موفق در فاصله ای نه چندان دور را در ایران اسلامی می بیند. ملت بحرین نمونه هایی چون مصر، تونس و یمن را می بیند و از حمایت امت اسلامی برخوردار خواهد شد.
آل خلیفه هم دچار همین خطا شده است، آنها با دور کردن سران نهضت اسلامی بحرین سعی دارند تا مردم را از این حرکت بازدارند اما غافل از این که این افراد خود سوپاپ اطمینانی هستند در جهت کنترل قیام مردمی.
با سلب تابعیت از رهبری چون شیخ عیسی قاسم و سایر انقلابیون این نهضت فرو نخواهد نشست چرا که هدف اصلی مردم بر پایی یک حاکمیت مشروع واسلامی است.
به فرض فردی چون شیخ عیسی قاسم از بحرین اخراج شود آیا مردم را هدایت کردن از نقطه ای دور تر امکان ناپذیر است؟
دنیایی که کوچکترین حوادث با بزرگترین دامنه و وسعت بازتاب داده می شود از رساندن پیام شیخ عیسی قاسم های در تبعید عاجز است ؟
ایا امروز هم چون سال های تبعید امام، شیخ عیسی قاسم ها در پشت مرزها منتظر اجازه ورود از این امیر و آن امیر میشوند در حالی که ایران اسلامی رسما حمایت خود را از نهضت های ضداستکباری اعلام کرده؟
از طرفی در تعالیم دینی خود بارها و بارها دیده ایم و شنیده ایم که الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم و می دانیم که ملک شاید با کفر باقی بماند اما بنایی که با ظلم ساخته شود دوام چندانی نخواهد داشت. حال نظامی در ابعاد آل خلیفه و قدرت پوشالی و وابسته خود تکلیفی بسیار روشن تر دارد.
آنچه اهمیت دارد فردای بعد از پیروزی این نهضت است، اگر رهبران اسلامی توانستند توده مردم را به همراه تمام اقشار بر علیه نظام ال خلیفه در یک جهت بسیج کنند و پیروز شوند آنگاه باید پرسید این نظام نوپا چه سرنوشتی خواهد داشت؟
همان طور که گفته شد بنیان های این نهضت، ضد استبدادی و استکباری است و با بر چیده شدن بساط آل خلیفه منافع استکبار جهانی و از طرفی عربستان به خطر خواهد افتاد چرا که امریکا در این کشور دارای پایگاه است و موقعیت خاص جغرافیایی بحرین، این کشور را در کانون توجه آمریکا قرار داده است. در حال حاضر مهم ترین پایگاه دریایی آمریکا در حد فاصل قاره آفریقا تا شرق آسیا در بحرین قرار دارد. این عامل به اهمیت کشور کوچک بحرین نزد آمریکاییان افزوده و سبب شده است تا سرنوشت مردم این کشور به منافع و سلطه جویی های آمریکا و استراتژی های نظامی آنان پیوند زده شود.
همچنین عربستان دارای منافع بسیار از جمله منافع نفتی در بحرین می باشد و بخشی از نفت موجود در خاک خود را در همسایگی بحرین به دست می آورد و او برای افزایش قدرت منطقه ای خود به حامیانی چون بحرین نیاز دارد به همین خاطر برای حکوت آل خلیفه حکم دایه ای را بازی می کند که سالهای سال دست نوازشش بر سر ال خلیفه بوده است.
بنابراین شواهد، به عقیده نگارنده مهم ترین تهدید، عربستان سعودی با حمایت امریکا است و اینکه آنها در صورت پیروزی نهضت مردمی و ضد استکباری بحرین سرنوشتی چون یمن را برای اهالی بحرین رقم خواهند زد و به احتمال بسیار بالایی مانع کنونی که موجب ترس و عدم بسیج عمومی و یکدستی همه مردم و همه گروه های مخالف در بحرین می شود ترس از تهاجم سعودی ها است.
عبور از این مانع و نترسیدن از طاغوت های موجود نیاز به یک تربیت ساختاری و انقلابی دارد تربیتی از جنس تعالیم امام خمینی برای نهضت مردم مسلمان ایران که درس مقاومت و ایستادگی را از او گرفتند.
منابع:
کتاب حماسه حسینی، شهید مطهری
غلامرضا گلی زواره، سیری در تاریخ و جغرافیای سرزمین بحرین، مکتب اسلام، سال 51، شماره 10، ص 724
مقاله ، انگیزه ها و هدف های نهضت اسلامی در بحرین از همان نویسنده.
